Prognozy na pierwszą połowę 2023 roku przewidywały, że będzie to okres, w którym branża meblarska najsilniej odczuje negatywne skutki kryzysu gospodarczego wywołanego przez pandemię, dodatkowo nasilonego przez konflikt za naszą wschodnią granicą.

Dane statystyczne za I kwartał 2023 roku na pierwszy rzut oka wskazują, że na razie sytuacja nie jest tak zła, jak można było się spodziewać. Jednak czy naprawdę tak jest? Aby odpowiedzieć na to pytanie, niezbędne jest przeprowadzenie bardziej szczegółowej analizy danych udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny.

Produkcja mebli: I kwartał 2023 roku

Poniższa analiza dotyczy wartości produkcji sprzedanej mebli wypracowanej przez firmy duże, średnie i małe, z wyłączeniem firm mikro. Według najnowszych danych GUS-u, wartość produkcji sprzedanej mebli w I kwartale 2023 roku wyniosła 15,946 mld zł. Oznacza to zatem niewielki spadek wynoszący 0,2% w porównaniu do I kwartału 2022 roku. Wtedy wartość produkcji sprzedanej mebli wyniosła 15,97 mld zł.

Na podstawie danych GUS przeprowadzono również analizę wyniku wartości produkcji sprzedanej tylko ostatniego miesiąca I kwartału 2023 roku. W marcu 2023 roku wartość ta wyniosła 5,72 mld zł. Jest to spadek o około 4% w porównaniu do marca ub.r., w którym odnotowano wartość produkcji sprzedanej mebli na poziomie 5,934 mld zł.

Reklama

Przyglądając się wynikom z marca i I kwartału 2023 roku, można zaobserwować niewielki spadek w stosunku do analogicznego okresu ub.r. Jednakże trzeba mieć na uwadze wpływ inflacji, po którego uwzględnieniu wspomniany spadek staje się realnie wyraźnie większy.

Wolumen produkcji

Analizując dane dotyczące wolumenu produkcji za I kwartał 2023 roku, odnotowano spadek liczby wyprodukowanych mebli we wszystkich czterech badanych przez GUS grupach mebli w porównaniu do I kwartału 2022 roku. Najmniejszy spadek wolumenu zaobserwowano w największej grupie mebli drewnianych, które są stosowane w pokojach i salonach. W tym okresie wyprodukowano 9,969 mln sztuk, co stanowiło 6% mniej niż w I kwartale 2022 roku.

W kolejnych grupach mebli odnotowano już dwucyfrowe spadki. Meble do siedzenia przekształcalne w miejsca do spania w I kwartale 2023 roku zostały wyprodukowane w liczbie 653 tys. sztuk, co stanowiło 15% mniej niż w analogicznym okresie 2022 roku. Największe spadki dotyczyły mebli drewnianych stosowanych w kuchni (697 tys. sztuk) oraz mebli drewnianych stosowanych w sypialni (1,63 mln sztuk) w badanym okresie 2023 roku. W obu przypadkach odnotowano spadek o 18% w porównaniu do I kwartału 2022 roku.

Dokonując analizy tylko ostatniego miesiąca I kwartału 2023 roku dotyczącej wartości produkcji sprzedanej mebli, sytuacja prezentuje się nieco inaczej. W największej grupie mebli, tj. mebli drewnianych stosowanych w pokojach stołowych i salonach, wyprodukowano 3,69 mln sztuk. To oznacza wzrost o 1% w porównaniu do marca 2022 roku. Natomiast w pozostałych grupach mebli, tj. meble do siedzenia przekształcalne w miejsca do spania, meble drewniane stosowane w kuchni oraz meble drewniane stosowane w sypialni, odnotowano większe spadki w porównaniu do kwartalnego zestawienia. Spadek wyniósł kolejno 20%, 21% i 27%.

Zaznaczamy, że cztery omawiane w tym opracowaniu grupy mebli stanowią około 25% całości wolumenu produkcji branży meblarskiej.

I kwartał 2023 roku – zatrudnienie w branży meblarskiej

Według najnowszych danych GUS przeciętne zatrudnienie w branży meblarskiej w I kwartale 2023 roku wyniosło średnio 154 tys. Jest to około 10 tys. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Należy w tym miejscu wspomnieć, że w porównaniu do IV kwartału 2022 roku przeciętne zatrudnienie zmniejszyło się o 3 tys. To oznacza, że cięcia zatrudnienia w branży meblarskiej nadal trwają.

Dane te nie obejmują także zatrudnionych poza granicami Polski oraz zatrudnionych w organizacjach społecznych, politycznych, związkach zawodowych i innych. Wskaźnik przeciętnego zatrudnienia w branży meblarskiej obejmują osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy oraz w niepełnym, po przeliczeniu na pełnozatrudnionych.

Analizując dane GUS-u dotyczące przeciętnego wynagrodzenia w branży meblarskiej w I kwartale 2023 roku można zaobserwować kontynuację wzrostów. Przeciętne wynagrodzenie w branży meblarskiej w I kwartale 2023 roku wyniosło 5 315,7 złotych brutto i jest to więcej o około 10% w porównaniu do I kwartału 2022 roku. Jeśli skoncentrujemy się tylko na ostatnim miesiącu I kwartału, czyli marcu 2023 roku w porównaniu do marca 2022 roku odnotowano wzrost przeciętnego wynagrodzenia w branży meblarskiej wynoszący również około 10%.

Koniunktura w przemyśle meblarskim

Wszystkie wskaźniki koniunktury są obliczane jako saldo odpowiedzi negatywnych oraz pozytywnych, które udzielane są przez menedżerów firm. Nie są uwzględniane odpowiedzi neutralne. Badany okres przypadł na luty-kwiecień 2023 roku.

W tym okresie wszystkie wskaźniki cechowały się ocenami negatywnymi, co jest wynikiem utrzymującej się trudnej sytuacji gospodarczej, aczkolwiek trzeba zaznaczyć, że pojawiła się poprawa w porównaniu do ostatnich miesięcy 2022 roku. Pierwszymi ocenami koniunktury w przemyśle meblarskim wziętymi pod lupę były oceny bieżące.

W badanym okresie oceny menedżerów dotyczące bieżącego portfela zamówień utrzymywały się na negatywnym poziomie, ale z każdym miesiącem poprawiały się. Odnotowane oceny to odpowiednio -16,0; -14,9 i -11,7. Również w przypadku wskaźnika bieżącej produkcji widoczna jest postępująca poprawa, bo odnotowane oceny w okresie luty-kwiecień 2023 roku wyniosły kolejno -14,0; -9,0 i -7,1. Następnym negatywnie ocenianym przez menadżerów wskaźnikiem była bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Odnotowane przez GUS oceny to -12; -10,0 i -9,9.

Stan zapasów

Kolejnym badanym wskaźnikiem jest bieżący stan zapasów wyrobów gotowych. Trzeba nadmienić, że interpretacja ocen dotyczących tego wskaźnika wygląda inaczej niż w przypadku pozostałych. Oceny dodatnie wskazują na niedobór zapasów, ujemne zaś na ich nadmiar. Podsumowując: oceny najbliższe wartości 0 są ocenami najlepszymi. W okresie luty-kwiecień 2023 roku menedżerowie wskazywali na nadmiar zapasów wyrobów gotowych, choć trzeba dodać, że marcu był on niewielki. Odnotowane oceny to kolejno -6,7 w lutym, -2,5 w marcu i -8,9 kwietniu.

Po ocenach bieżących, trzeba przyjrzeć się oczekiwaniom menedżerów dotyczących portfela zamówień, produkcji, sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, cen oraz zatrudnienia. W okresie luty-kwiecień 2023 roku przewidywany portfel zamówień oceniano na odpowiednio -10,7; -13,1 i -10,0. Przewidywaną produkcję z kolei oceniano na -9,7; -10,0 i -8,8, a przewidywaną sytuację finansową przedsiębiorstwa oceniano odpowiednio na -21,7; -18,1 i -12,1.

Menedżerowie nadal wyrażają potrzebę podnoszenia cen mebli, jednakże przez słabnący popyt stała się ona wyraźnie mniejsza i sukcesywnie spada. W badanym okresie oceny kształtowały się na poziomie 16,7; 18,3 i 9,5. Oceny menedżerów dotyczące przewidywanego zatrudnienia, pomimo już dokonanych widocznych cięć w liczbie etatów na przestrzeni ostatniego roku, jednoznacznie sugerują, że to jeszcze nie koniec zmniejszania zatrudnienia przez firmy. Odnotowane oceny tego wskaźnika w okresie luty-kwiecień 2023 roku wyniosły kolejno -18,7; -14,5 i -14,1.

Ostatnimi wskaźnikami ujętymi w badaniu koniunktury w przemyśle meblarskim są ogólny klimat koniunktury i ogólna sytuacja gospodarcza przedsiębiorstwa. Oceny ogólnego klimatu koniunktury, podobnie jak w przypadku poprzednich wskaźników, są negatywne, jednakże liczba ankietowanych uważających, że sytuacja będzie ulegać dalszemu pogorszeniu zmniejszyła się. W badanym okresie odnotowane oceny ogólnego klimatu koniunktury: to -7,9; -10,0 i -4,8. Podobnie prezentuje się sytuacja ostatniego wskaźnika, czyli ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa, którego oceny kształtowały się na poziomie -4,5; -5,6 i -1,8.

Handel zagraniczny: I kwartał 2023 roku

W ocenie sytuacji w branży meblarskiej równie ważną rolę odgrywa handel zagraniczny. Analizę przeprowadzono na podstawie oficjalnych danych GUS dotyczących eksportu i importu mebli. Przedstawione dane dotyczą grup mebli takich jak:

• 9401 – meble do siedzenia,
• 9402 – meble medyczne,
• 9403 – meble pozostałe,
• 9404 – materace.

Z wymienionych grup wyłączono fotele samochodowe, fotele używane w lotnictwie, ich części oraz pościele i śpiwory.

W poniższym rozdziale przeanalizowane dane wartości importu i eksportu w całym I kwartale 2023 roku, porównując je do analogicznego okresu roku poprzedniego. Dodatkowo porównano tylko najnowsze dane dostępne, tj. za marzec 2023 roku do marca 2022 roku.

Według najnowszych danych GUS wartość eksportu mebli w I kwartale 2023 roku wyniosła 3,564 mld euro i był to wzrost o około 2% w stosunku do I kwartału 2022 roku. W naszej rodzimej walucie wartość eksportu wyniosła 16,784 mld zł. To przełożyło się na wzrost o 4% w porównaniu do I kwartału 2022 roku.

W przypadku importu mebli do Polski odnotowano spadek. W I kwartale 2023 wyniósł on 831,1 mln euro, co oznacza spadek o 6% w porównaniu do tego samego okresu 2022 roku. Po przeliczeniu na złotówki, otrzymano wartość 3,915 mld zł i był to spadek w stosunku do analogicznego okresu 2022 roku o 4%.

Nieco inaczej prezentuje się sytuacja, gdy pod lupę weźmiemy tylko ostatni miesiąc I kwartału 2023. Wartość eksportu w marcu wyniosła 1,253 mld euro i był to wzrost w stosunku do marca 2022 roku, jednakże bardzo niewielki, bo wynoszący mniej niż 1%. Z kolei wartość importu w euro wyraźnie spadła. W marcu 2023 roku wyniosła 292,2 mln euro i było to mniej o aż 8% w porównaniu do marca 2022 roku.

Koniunktura konsumencka

Ważnym elementem w ocenie stanu sektora meblarskiego są dane dotyczące koniunktury konsumenckiej, bieżących nastrojów oraz ich oczekiwań na przyszłość.

Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK) jest to średnia sald ocen zmian sytuacji finansowej gospodarstwa domowego, zmian ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju oraz obecnego dokonywania ważnych zakupów. Badany okres przypadł na luty-kwiecień 2023 roku.

W badanym okresie wszystkie składające się na BWUK wskaźniki, tj. zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w ostatnich i najbliższych 12 miesiącach, zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju w ostatnich i przyszłych 12 miesiącach oraz dokonywanie ważnych zakupów, pomimo, że obserwuje się delikatną poprawę nadal są oceniane przez konsumentów bardzo negatywnie. Oceny zmiany sytuacji finansowej gospodarstwa domowego wyniosły w badanym okresie odpowiednio -28,6; -29,9 i -26,9 (w ostatnich 12 miesiącach) oraz -23,2; -20,3 i -17,6 (w przyszłych 12 miesiącach).

Najsurowiej przez konsumentów oceniana była zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju w ostatnich i przyszłych 12 miesiącach. W okresie luty-kwiecień 2023 konsumenci oceniali je na kolejno -54,2; -54,2 i -52,3 (w ostatnich 12 miesiącach) oraz -38,0; -36,2 i -30,8 (w przyszłych 12 miesiącach). Ostatnim badanym wskaźnikiem jest „obecne dokonywanie ważnych zakupów”, którego oceny wyniosły odpowiednio -36,2; -37,2 i -33,5, co oznacza, że konsumenci nadal bardzo mocno ograniczają swoje wydatki. BWUK będący średnią pięciu wyżej wymienionych wskaźników charakteryzował się wartościami kolejno -36,0; -35,6 i -32,2.

Wskaźnik ufności konsumenckiej

Następny jest wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (WWUK). Składa się on ze średniej sald ocen dotyczących przewidywań w zakresie:

• zmiany w perspektywie najbliższych 12 miesięcy sytuacji finansowej gospodarstwa domowego,
• ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju, poziomu bezrobocia,
• zmiany możliwości związanych z oszczędzaniem pieniędzy.

Badany okres przypadł na luty-kwiecień 2023 roku.

W badanym okresie również w przypadku WWUK wszystkie oceny są bardzo negatywne. Pierwszym wskaźnikiem jest zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego, który w lutym-kwietniu 2023 roku charakteryzował się ocenami konsumentów kolejno -23,2; -20,3 i -17,6. Następny wskaźnikiem jest zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju, który niezmiennie od dwóch lat jest oceniany najgorzej. Odnotowane w tym przypadku oceny kształtowały się na poziomie -38,0; -36,2 i -30,8.

Oceny wskaźnika wzrostu bezrobocia, mimo że nieco się poprawiły, to nadal wskazują na duże obawy konsumentów w tej kwestii. Odnotowane przez GUS oceny w tym przypadku to kolejno -26,6, -22,7 i -18,0. Wysoka inflacja, a za tym idzie wysokie ceny przede wszystkim dóbr podstawowych utrudniają oszczędzanie pieniędzy. To widoczne jest w ocenach wskaźnika z tym związanym. W badanym okresie odnotowane oceny wskaźnika zmiany bezrobocia wyniosły odpowiednio -13,5; -11,2 i -12,2. Średnia powyższych ocen będących składowymi WWUK w okresie luty-kwiecień 2023 roku wyniosła -25,3; -22,6 i -19,7.

Podsumowując, w przypadku BWUK, jak i WWUK oceny konsumentów uległy pewnej poprawie. Trzeba jednak zaznaczyć, że nadal są negatywne lub nawet bardzo negatywne. Wpływ na to ma nadal trudna sytuacja gospodarcza, inflacja i  związane z nią wysokie koszty utrzymania.

Koniunktura w handlu

Dane z zakresu koniunktury handlu pozwalają szerzej spojrzeć na polską branżę meblarską. Przeprowadzono analizę ocen sześciu wskaźników opisujących handel artykułami gospodarstwa domowego, których częścią składową są meble. Badany okres przypadł na luty-kwiecień 2023 roku.

Odnotowane oceny wskaźnika bieżącej ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstw w badanym okresie były negatywne i wyniosły kolejno -1,7; -10,7 i -10,7. Wyraźnie gorsze oceny menedżerów zaobserwowano natomiast w przypadku przewidywanej ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa. Odnotowane oceny to odpowiednio -20,6; -24,9 i -14,4. Oceny wskaźnika bieżącej ilości sprzedawanych towarów w badanym okresie również były bardzo negatywne, zwłaszcza w lutym (-18,2) i marcu (-26,2). Zauważalna poprawa nastąpiła kwietniu, aczkolwiek nadal mówimy ocenie negatywnej -8,4.

W przypadku wskaźnika przewidywanych cen towarów oceny handlowców (kolejno 31,1; 19,3 i 19,2) nadal wskazują ich wzrost. Jednakże będzie on zauważalnie wolniejszy. Oceny wskaźnika przewidywanego popytu w badanym okresie wskazują, że handlowcy spodziewają dalszego spadku popytu, aczkolwiek coraz wolniejszego. Otrzymane oceny tego wskaźnika to odpowiednio -30,0; -19,4 i -14,3. Ostatnim wskaźnikiem, również negatywnie ocenianym jest ogólny klimat koniunktury. Odnotowane oceny w okresie luty-kwiecień 2023 to kolejno -11,2; -17,8 i -12,6.

Budownictwo – I kwartał 2023 roku

Badając czynniki wpływające na polską branżę meblarską nie można pominąć sytuacji na rynku budowlanym. Obserwując rynek mieszkaniowy można przewidzieć wzrost lub spadek wydatków społeczeństwa na meble.

Według najnowszych danych GUS-u w I kwartale 2023 roku liczba oddanych do użytku mieszkań wyniosła 54.885. To oznacza wzrost o skromne 0,3% w porównaniu do analogicznego okresu 2022 roku, kiedy oddano do użytku 54.742 mieszkania.

Następną badaną wartością dotyczącą rynku budowlanego jest liczba mieszkań, których budowa została rozpoczęta. W tym przypadku liczby ujawniają ogromny problem, jaki trapi branżę budowlaną w Polsce. Liczba rozpoczętych budów w I kwartale 2023 roku była najmniejsza od 2016 roku i wyniosła 38.573. A to oznacza spadek aż o 27,6% w porównaniu do I kwartału 2022 roku.

Ostatnim, ważnym w kontekście dalszej przyszłości elementem badania sytuacji na rynku budowlanym jest liczba mieszkań, na których realizację wydano pozwolenie lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym. W I kwartale 2023 roku liczba ta wyniosła 51.617. W tym przypadku spadek w porównaniu do I kwartału 2022 jest znacznie większy niż przypadku rozpoczętych budów, bo wynoszący 33,7%.

Dane GUS dotyczące budownictwa mieszkaniowego w I kwartale 2023 roku wskazują, że trwający kryzys w branży budowlanej dalej się pogłębia. Co prawda liczba mieszkań oddanych do użytku w I kwartale 2023 roku była minimalnie większa niż w analogicznym okresie 2022 roku. Jednak jest to efekt bardzo dużej liczby rozpoczętych budów jeszcze przed 2022 rokiem. Aktualna liczba mieszkań, których budowa została rozpoczęta i liczba mieszkań, na których realizację wydano pozwolenie lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym jest rekordowa niska. To wyraźnie odbije się liczbą mieszkań oddanych do użytku w najbliższych miesiącach i latach. Jest to również zła wiadomość dla polskiej branży meblarskiej.

I kwartał 2023 roku: podsumowanie

I kwartał 2023 roku polska branża meblarska zakończyła w nieco lepszym stanie niż przewidywano w prognozach. Wartość produkcji sprzedanej mebli utrzymała się na wysokim poziomie sprzed roku, a eksport nawet minimalnie wzrósł. To wszystko nie oznacza jednak, że jest dobrze, a co najwyżej trochę „mniej źle” niż mogło być. Skutki wydarzeń z lat 2020-2022 zgodnie z przewidywaniami są jeszcze wyraźniej odczuwalne wraz z początkiem 2023 roku.

Za częściowo nienajgorszymi na pierwszy rzut oka wynikami branży meblarskiej ukrywają ogromne koszty związane z wciąż dwucyfrową inflacją. Wpływa to oczywiście na ceny produktów końcowych, których wysokość skutecznie zmniejsza zainteresowanie konsumentów i zmusza branżę meblarską do ograniczania podaży. W konsekwencji, na przestrzeni ostatniego roku polscy producenci mebli, aby utrzymać rentowność musieli zmniejszyć liczbę etatów aż o 10 tys., co chyba najlepiej obrazuje skalę trudności z jakimi mierzy się polska branża meblarska.

ZOBACZ TAKŻE: Czy pozycja branży meblarskiej jest zagrożona?

Podsumowując, I kwartał 2023 roku, pomimo względnie nienajgorszych wyników był zdecydowanie trudny. Co prawda mogło być gorzej, ale rok 2023 z perspektywy dostępności danych statystycznej dopiero się rozpoczął, więc jeszcze wiele przed nami i nie zapowiada się, żeby sytuacja zaczęła zmierzać w dobrym kierunku, a przynajmniej nie w II kwartale 2023 roku, na który przewidujemy szczyt aktualnego kryzysu. Wstępnie potwierdzają to dane opublikowane przez GUS tuż przed wysłaniem tego opracowania do redakcji BIZNES.meble.pl (koniec maja) dotyczące wartości produkcji sprzedanej mebli za kwiecień 2023 roku. Odnotowany spadek w stosunku do kwietnia 2022 roku wyniósł aż 11%. To daje pewien pogląd na to, co czeka branżę meblarską w najbliższych miesiącach.

TEKST: Mateusz Strzelczyk, Tomasz Wiktorski

Raport został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 6-7/2023